Kiedy sprzedajemy swój samochód może pojawić się pytanie, a co z ubezpieczeniem? Czy istnieje możliwość odzyskania składki? Czy takie same są możliwości w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC jak i nieobowiązkowego AC? Zobaczmy, jak to wygląda w świetle obowiązujących przepisów.
Podstawa prawna
Wszystkie przepisy dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia OC znajdują się w Ustawie z 22 maja 2003 r., która mówi o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
I tak, zgodnie z artykułem 31, ust. 1, przytoczonej Ustawy, w przypadku sprzedaży pojazdu, na jego nabywcę przechodzą wszystkie prawa i obowiązki poprzedniego właściciela z niej wynikające. Osoba kupująca, stając się właścicielem pojazdu, równocześnie nabywa i prawa i obowiązki, wynikające z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC, czyli jest tą umową związana z ubezpieczycielem i może tę umowę rozwiązać dopiero po upływie okresu, na jaki zawarł ją poprzedni właściciel pojazdu.
Zmiana ubezpieczyciela OC
Może się jednak zdarzyć, że nowy właściciel nie zechce skorzystać z usług firmy, w której ubezpieczony jest nowo kupiony pojazd. Taka sytuacja została przewidziana i Ustawa przedstawia to w następujący sposób: kupujący pojazd ma możliwość wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC, w terminie do 30 dni od daty zakupu samochodu. W momencie podjęcia takiej decyzji i złożenia odpowiedniego oświadczenia, umowa ulega rozwiązaniu wraz z upływem 30. dnia od daty zawarcia umowy sprzedaży.
Wynika z tego, że jeśli kupujący pojazd nie wypowie umowy ubezpieczenia pojazdu, ulegnie ona przedłużeniu w opisany powyżej sposób.
Warto jednak pamiętać o wyjątkach zamieszczonych w Ustawie, z których wynika, że umowa z firmą ubezpieczeniową nie ulegnie przedłużeniu, w następujących przypadkach:
1. jeśli nie została opłacona w całości składka za okres ubezpieczenia,
2. jeśli cofnięto firmie ubezpieczeniowej zezwolenie na wykonywanie tej działalności,
3. oraz w przypadku ogłoszenia upadłości firmy ubezpieczeniowej, ogłoszenia lub zarządzenia jej likwidacji albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, czy w końcu, umorzenia postępowania upadłościowego.
Dobrze jest wiedzieć, że firma ubezpieczeniowa, po otrzymaniu informacji o przejściu praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia może dokonać rekalkulacji składki ubezpieczeniowej, uwzględniając zniżki i zwyżki posiadane przez nabywcę samochodu. Istotne jest także, aby sprzedający wydał kupującemu komplet dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia samochodowego OC, a także że to on zobowiązany jest do powiadomienia zakładu ubezpieczeń w ciągu 30 dni od dokonania sprzedaży tym o fakcie, wraz z informacją, kto dokonał kupna. Należy bezwzględnie mieć to na uwadze, bowiem do chwili dokonania w/w powiadomienia sprzedający ponosi wraz z nabywcą pojazdu odpowiedzialność solidarną za uiszczenie składki ubezpieczeniowej. Oznacza to, że ubezpieczyciel będzie mógł dochodzić zapłaty zaległej składki zarówno od sprzedającego, jak i kupującego pojazd ? do czasu, aż sprzedający nie zgłosi sprzedaży.
Stosownie do art. 32 ust. 2 Ustawy, szkoda wyrządzona przez kupującego pojazd po zawarciu umowy sprzedaży obciąża kupującego, zatem w razie jej zaistnienia sprzedający nie utraci wypracowanych zniżek.
W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC przez nabywcę pojazdu, stosownie do art. 41 ust. 1 pkt. 3 Ustawy, zbywcy przysługuje zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia ? proporcjonalnie do pozostałego okresu ochrony ubezpieczeniowej. Aby odzyskać składkę, należy przedstawić ubezpieczycielowi kopię lub odpis umowy ubezpieczenia. Kwota pieniężna odpowiadająca wysokości składki za okres po dokonaniu wypowiedzenia umowy ubezpieczenia powinna zostać zwrócona niezwłocznie po przedstawieniu dokumentu, o którym mowa powyżej.
Zmiana ubezpieczyciela AC
Kiedy dochodzi do zmiany właściciela pojazdu, będącego przedmiotem ubezpieczenia autocasco zastosowanie mają tylko przepisy Kodeksu Cywilnego, ponieważ to ubezpieczenie nie jest objęte innymi przepisami. I tak: firmie ubezpieczającej pojazd, zgodnie z przepisami, przysługuje składka za czas trwania polisy. W momencie sprzedaży pojazdu, ubezpieczenie wygasa z chwilą zawarcia umowy sprzedaży, chyba że strony postanowią inaczej, wtedy wpłacona składka podlega zwrotowi za okres ubezpieczenia po wygaśnięciu umowy.
Podobnie jak w ubezpieczeniu obowiązkowym OC, istnieje także możliwość przeniesienia praw i obowiązków związanych z umową Auto casco na nabywcę samochodu, jeśli wyrazi na to zgodę firma ubezpieczeniowa. Zdarza się jednak, że niektóre firmy ubezpieczeniowe zastrzegają sobie, że prawo do przeniesienia praw i obowiązków, wynikających z umowy AC mogą być przeniesione bez zgody ubezpieczyciela albo, ze w ogóle nie może być o tym mowy.
Także w tym przypadku ubezpieczycielowi przysługuje prawo do ponownego przeliczenia składki (rekalkulacja) ze względu, na przykład na ujawnienie nowych okoliczności ubezpieczenia – najczęściej chodzi tu o zmianę właściciela samochodu (zwiększone ryzyko spowodowania wypadku, ponieważ zdarzyło mu się to na przestrzeni poprzednich lat).
Warto na zakończenie podkreślić, że jeśli w ogólnych warunkach umowy (OWU) ubezpieczenia znajdą się zapisy odmawiające ubezpieczonemu prawa do wypłaty części składki za okres po wygaśnięciu ubezpieczenia, to są to zapisy sprzeczne z prawem, a więc nieważne.